توحید مفضل امام صادق (ع)

مجلس اول :شگفتی های آفرینش انسان

توحید مفضل امام صادق (ع)

مجلس اول :شگفتی های آفرینش انسان

کتاب توحید مفضّل، منسوب است به یکی از شاگردان خاصّ امام صادق(ع) به نام "مفضّل بن عمر الجُعفی الکوفی" که از طریق محمد بن سنان نقل شده است. مفضّل چهار جلسه نزد حضرت صادق(ع) شتافت و سخنان او را که به وی املاء می‌فرمود، مکتوب کرد. متن حیرت‌انگیز این کتاب، مورد تأیید علما واقع شده است، از جمله: سید بن طاووس (وفات: 664 هجری) که آن را شگفت‌انگیز خوانده است و همچنین علامه محمدباقر مجلسی (وفات: 1110 هجری) که آن را برای استفاده عامه به فارسی شیوا ترجمه نموده و در برخی موارد، سخنان حضرت را شرح نیز کرده است. مفضل بن عمر از خواص شاگردان امام صادق و امام کاظم(ع) بوده است. طبق آنچه در کتاب الارشاد مفید آمده، حضرت امام رضا(ع) در ضمن حدیثی بر او رحمت فرستاده و تبعیت او از ائمه را ستوده است.

امام صادق علیه‌السلام این حدیث بلند را در چهار روز و چهار نشست، بر مفضل املا فرموده است. شاید بتوان برای هر مجلس عنوانی کلی را بر شمرد.

مجلس اول: درباره شگفتیهای آفرینش انسان

مجلس دوم: درباره شگفتیهای آفرینش حیوان

مجلس سوم: درباره شگفتیهای آفرینش طبیعت

مجلس چهارم: درباره ناملایمات و مصائب
در این تارنما ضمن ارائه فرازهایی از مجلس اول به به شرح علمی هر مبحث پرداخته می شود

  • ۰
  • ۰

ای مفضل! چه کسی قلب را در میان سینه نهاده و با پرده محکمی آن را پوشانده و با دنده ها و گوشت و پوستی که بر آنهاست آن را از صدمه نگاه می دارد؟

مطالب مرتبط در ادامه مطب

قفسه سینه یک محفظه استخوانی-غضروفی قابل ارتجاع است که به شکل مخروط ناقص بوده و جایگاه قرارگیری قلب، ریه‌ها، مری و نای است و از مهره‌ها، دنده‌ها و جناغ سینه، تشکیل شده‌است.

قفسه سینه به شکل مخروط ناقص می‌باشد که قاعده و راس مایل دارد و قسمت باریک آن در بالا می‌باشد؛ ولی این باریکی توسط کمربند شاخه‌ای (Shoulder girdle) و عضلات متصل به آن پوشیده شده‌است.

قسمتی از تنه است که بین ریشه گردن و شکم قرار دارد که ساختمان‌های مهمی مانند قلب و ریه‌ها درون آن جای گرفته‌اند. قفسه سینه از جلوتر توسط جناغ و غضروف‌های دنده ای، در طرفین توسط دنده‌ها و در پشت توسط دوازده مهره سینه ای تشکیل می‌گردد. این فضا دارای دهانه ورودی (Inlet) ودهانه خروجی (Outlet) می‌باشد که دهانه ورودی آن از دنده اول و غضروف آن در طرفین، دسته (Manubrium) استخوان جناغ در جلو و مهره اول سینه ای در عقب تشکیل شده و به طرف جلو شیب دارد. این دهانه کلیوی شکل بوده و قطر عرضی آن ۱۰ و قطر جلویی پشتی آن پنج سانتی‌متر می‌باشد.

بافت استخوانی سخت‌ترین بافت بدن است. استحکام این بافت از آن جهت است که در ماده بین سلولی آن املاح آهکی موجود است، ماده بین سلولی بافت استخوانی به شکل ورقه‌های بسیار نازکی روی هم قرار دارد که در قسمت سطحی استخوان به موازات طول استخوان به نام تیغه‌های خارجی بوده و در قسمت داخلی استخوان ورقه‌های نازک دایره‌ای شکل به نام تیغه‌های داخلی دور مغز استخوان را احاطه کرده‌است. اگر استخوان را حرارت دهند. مواد آلی آن می‌سوزد ولی مواد معدنی آن باقی می‌ماند. از این رو استخوان شکل خود را حفظ کرده ولی خیلی شکننده می‌شود.

آناتومی قلب

ساختمان قلب انسان به زبان ساده  | دکتر محمد کاظم قویدل | متخصص قلب و عروق

 http://drghavidel.com/index.php/heart-structure/92-2013-04-13-07-16-08

قلب یکی از اجزای اصلی دستگاه گردش خون است. قلب ارگانی عضلانی تو خالی ، تقریباً به شکل مخروط است که درون قفسه سینه، پشت جناق ، بین دو ریه (اندکی به سمت چپ) قرار داردو به اندازه مشت شخص یا تقریبا ۲۵۰ - ۳۵۰ گرم میباشد . قلب دائما در کار است و حدودا یک میلیون بار در روز می تپد ، و خون را در مسیر عروقی یه مسافت ۱۱۳۰۰۰ کیلومتر در بدن انسان به گردش در میاورد . با هر طپش قلب ، خون حاوی اکسیژن به همه بخشهای بدن توسط سرخرگهاarteryپمپ میشود و توسط سیاهرگها ( vein)
به قلب بار می کردد.

[تصویر: Unti-1.png]
شکل 2-جایگاه قلب در قفسه سینه


قلب توسط یک دیواره
عضلانی عمودی به دو نیمه راست و چپ تقسیم می‌شود. نیمه راست مربوط به خون سیاهرگی
نیمه چپ مربوط به خون سرخرگی است. هر یک از دو نیمه راست و چپ نیز مجددا بوسیله یک
تیغه عضلانی افقی نازکتر به دو حفره فرعی تقسیم می‌شوند. حفره های بالایی که کوچکتر
و نازکتر هستند بنام دهلیز موسوم بوده و دریافت کننده خون می‌باشند. حفره‌های
پایینی که بزرگتر و ضخیم‌ترند بطن های قلبی هستند و خون دریافتی را به سایر اعضاء
بدن پمپ می‌کنند. پس قلب متشکل از چهار حفره است: دو حفره کوچک در بالا (دهلیزهای
راست و چپ ) و دو حفره بزرگ در پایین (بطنهای راست و چپ)

دو تا از این دریچه‌ها دریچه میترال ( بین دهلیز و بطن چپ ) و دریچه سه‌لتی
بین دهلیز و بطن راست) می‌‌گذارند خون از دهلیزها به بطن‌ها جریان پیدا کند، اما
از بازگشت خون از بطن به دهلیز جلوگیری می‌کنند

[تصویر: Untitled-3png.png]
شکل3- دریچه و حفرات قلب

.

دو دریچه دیگر دریچه آئورتی ( در خروجی بطن چپ و در ابتدای شریان آئورت) و
دریچه پولمونر ( در خروجی بطن راست و در ابتدای شریان ریوی ) می‌گذارند خون از
بطن‌ها وارد این شریان‌ها شود، اما از بازگشت خون از این شریان‌ها به درون بطن‌ها
جلوگیری می‌کنند.
ساختمان دیواره قلب: دیوارهٔ قلب شامل سه لایه می‌باشد:
1-لایهٔ خارجی (پریکارد) : این لایه به
صورت ورقه نازکی سطح خارجی قلب را می‌پوشاند پریکاردکیسه دو جداره‌ای است که از دو لایه
داخلی وخارجی تشکیل شده است
حفره پریکارد محتوی مایع شفافی
است که باعث تسهیل حرکات قلب می‌شود.

2-لایهٔ میانی ضخیم قلب(میوکارد) :
بخش قابل انقباض قلب می‌باشد و تقریبا تمام حجم قلب را تشکی
می‌دهد.

3-لایهٔ نازک داخلی(اندوکارد) : آندوتلیوم
ساده‌ای است که به صورت لایه نازک


سطح داخلی حفره‌های قلب(دهلیزوبطن) را مفروش می کند.

[تصویر: Untitled-4.png]

شکل4- ساختمان دیواره قلب


کار قلب (فیزیولوژی

قلب مانند تلمبه ای خون سرخرگی را تا دور دست ترین نقاط بدن فرستاده و سپس خون استفاده شده(خون سیاهرگی) را مجددا جهت پالایش در ریه ها و کلیه ها به سوی خود باز می گرداند. هر نوبت فعالیت قلبی حدود 0.8 ثانیه طول می کشد و مرکب از دو مرحله انقباض(سیستول و استراحت (دیاستول) است. دهلیز‌ها و بطن‌ها مانند یک تیم با هم کار می‌کنند، دهلیز‌ها از خون پر می‌شوند،
بعد خون را به درون بطن‌ها می‌فزستند. سپس بطن‌ها منقبض می‌شوند و خون را از قلب
خارج می‌کنند. در حالیکه بطن ها دارند منقبض می‌شوند، دهلیزها مجددا پر می‌شوند و
برای انقباض بعدی آماده می‌شوند.قوای محرکه یا تلمبه قلب در اصل در بطن چپ این عضو قرار گرفته است. لذا ضخامت جدار و قدرت انقباضی بطن چپ چند برابر بطن راست می باشد.


 
[تصویر: Untitled-6.png]
شکل 5- قلب در حالت تخلیه و انقباض

 

[تصویر: Untitled-5.png]
شکل 6- قلب در حالت پر شدن و انبساط

سیستم هدایتی قلب:
عضله قلب بدون نیاز به تحریک عصبی به طور خودکار منقبض می‌شود و این امر ناشی از عملکرد سلولهای تخصص یافته‌ای است که از تغییر سلولهای عضلانی حاصل می‌شوند و کار آنها تولید تحریک برای ضربانات قلبی و هدایت این تحریکات به قسمتهای مختلف قلب برای هماهنگی انقباض دهلیزها و بطنها می‌باشد. این سلولهای تخصص یافته ساختمانهایی را بوجود می‌آورند که در مجموع سیستم هدایتی قلب را تشکیل می‌دهند.سیستم هدایتی قلب از گره سینوسی دهلیزی(
SA node)
شروع میشودکه در دهلیز راست قرار دارد..سپس از طریق راههای داخلی به گره دهلیزی-بطنی(
AV node)
منتقل میشود.هدایت به بطنها از طریق
باندل هیس و سپس شاخه های راست و چپ صورت میگیرد.


[تصویر: Untitled-7.png]

شکل7- سیستم هدایتی قلب

سرخرگهای یا شریانهای قلب(عروق کرونر):
شریانهای کرونری
از ابتدای آئورت منشا گرفته و بنابراین اولین شریانهایی هستند که خون حاوی

اکسیژن

زیاد را دریافت می‌دارند. دو شریان کرونری (چپ وراست ) نسبتا کوچک بوده و هر کدام
فقط 3 یا 4 میلیمتر قطر دارند
این شریانهای کرونری از روی سطح قلب عبور
کرده و در پشت قلب به یکدیگر متصل می‌شوند و تقریبا یک مسیر دایره‌ای را ایجاد
می‌کنند. وقتی چنین الگویی از رگهای خونی قلب توسط پزشکان قدیم دیده شد، آنها فکر
کردند که این شبیه تاج می‌باشد به همین دلیل کلمه لاتین
شریانهای کرونری(Coronary)
یعنی تاج) را به آنها دادند که امروزه نیز از این کلمه استفاده می‌شود.
شریان کرونر چپ دارای دو شاخه اصلی می‌باشد که به آنها اصطلاحا نزولی قدامی
(LAD)وشریان سیروکومفلکس با چرخشLCXمی گویند و این شریانها نیز به نوبه خود به شاخه های دیگری تقسیم میشوند.
مقدار جریان خون سیستم سرخرگی کرونر حدود 225 میلی لیتر در دقیقه است. البته در شرایط خاص (فعالیتها و هیجانهای روحی) همراه با بالا رفتن سرعت ضربان قلب و افزایش حجم خون خارج شده از این عضو، جریان خون سرخرگهای کرونر نیز تا حد 6-4 برابر افزایش می ابد.
[تصویر: Untitled-8.png] [تصویر: Untitled-9.png]

شکل 8- شریانهای کرونر قلب



  • ۹۶/۱۰/۱۷
  • بهروز ملایری

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی