توحید مفضل امام صادق (ع)

مجلس اول :شگفتی های آفرینش انسان

توحید مفضل امام صادق (ع)

مجلس اول :شگفتی های آفرینش انسان

کتاب توحید مفضّل، منسوب است به یکی از شاگردان خاصّ امام صادق(ع) به نام "مفضّل بن عمر الجُعفی الکوفی" که از طریق محمد بن سنان نقل شده است. مفضّل چهار جلسه نزد حضرت صادق(ع) شتافت و سخنان او را که به وی املاء می‌فرمود، مکتوب کرد. متن حیرت‌انگیز این کتاب، مورد تأیید علما واقع شده است، از جمله: سید بن طاووس (وفات: 664 هجری) که آن را شگفت‌انگیز خوانده است و همچنین علامه محمدباقر مجلسی (وفات: 1110 هجری) که آن را برای استفاده عامه به فارسی شیوا ترجمه نموده و در برخی موارد، سخنان حضرت را شرح نیز کرده است. مفضل بن عمر از خواص شاگردان امام صادق و امام کاظم(ع) بوده است. طبق آنچه در کتاب الارشاد مفید آمده، حضرت امام رضا(ع) در ضمن حدیثی بر او رحمت فرستاده و تبعیت او از ائمه را ستوده است.

امام صادق علیه‌السلام این حدیث بلند را در چهار روز و چهار نشست، بر مفضل املا فرموده است. شاید بتوان برای هر مجلس عنوانی کلی را بر شمرد.

مجلس اول: درباره شگفتیهای آفرینش انسان

مجلس دوم: درباره شگفتیهای آفرینش حیوان

مجلس سوم: درباره شگفتیهای آفرینش طبیعت

مجلس چهارم: درباره ناملایمات و مصائب
در این تارنما ضمن ارائه فرازهایی از مجلس اول به به شرح علمی هر مبحث پرداخته می شود

یکی از احادیثی که خیلی مورد استفاده اطبای طب اسلامی قرار میگیرد، روایت شریفی است که از نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است که ایشان فرموده اند: «العلمُ عِلمانِ: علمُ الادیانِ و علمُ الابدان» و معمولا این طور روایت را ترجمه می کنند که: علم بر دو گونه است: علم طب و علم دین. اما در مورد مفهوم واقعی این حدیث بحث هایی مطرح است که بعنوان نمونه به نظر آیت الله جوادی املی در این مورد اشاره می کنیم. ایشان می فرمایند:

 انسان های صادق و خوش باور می گویند، علم الابدان را اطبا دارند و علم الادیان را فقها دارند، اما بزرگانی که راه اخلاق را طی کرده اند، گفته اند: ممکن است، طبیبی علم الادیان داشته باشد و یک فقیه یا روحانی، علم الابدان داشته باشد. ممکن است طبیبی خالصا و لوجه اللّه آن علم را یاد بگیرد و صادقا به آن عمل کند، به بالین بیماران بی بضاعت برود و دنیا طلب نباشد؛ یعنی علم الادیان دارد، گرچه دربدن کار می کند، اما یک وقتی است که فقیهی به دنبال مریدبازی و امثال ذلک است؛ این علم الابدان دارد، گرچه درباره دین کار بکند؛ در واقع، تقسیم علم به علم الادیان و علم الابدان به هدف برمی گردد، نه به موضوع بحث.

کتاب شریف توحید مفضل نمونه ای برتایید این نظریه است.  این حدیث طویل که توسط  امام صادق (ع) به شاگردش مفضل املا شده ، اگرچه شامل بیان ساختار اجزاء بدن انسان، حیوانات و طبیعت می باشد و قائدتا می بایست در زمره علم ابدان قرار گیرد ولی هدف اصلی آن بیان توحید و خدا شناسی است و علم ادیان محسوب می شود.

نکته قابل نوجه تاکید امام (ع) برتکرار واژه "بنگر" در آغاز هر فراز میباشد . رهبرشیعیان جهان با اشاره به هریک از شگفتیهای جهان آفرینش بر ما تکلیف نموده که برچگونگی و فلسفه وجودی این آیات الهی بنگریم . تکلیفی که متاسفانه تاکنون ازجانب شیعیان آن حضرت مغفول مانده و دیگران برما سبقت گرفته اند.