رشد بدن حیوان و راز توقف آن

 

 

اگر تدبیر و حکمتی در کار نیست چرا با اینکه حیوانات دائماً تغذیه می کنند، اما بدن آنها همیشه رشد نمی کند بلکه رشد آنها پایان و حدی دارد و پس از آن می ایستد و از آن حد نمی گذرد؟ حکمت و تدبیر این امر آن است که بدنهایشان گذشته از بزرگی و کوچکی مقداری خاص داشته باشد. در نتیجه رشد می کند و به مرز که رسید رشد آن متوقف می گردد و بیشتر نمی رود. اما با این همه، تغذیه ادامه دارد. اگر همواره در حال رشد باشند بدنها بسیار بزرگ می شوند و اندازه ها از کنترل و حساب خارج می شود و هیچ کدام حدی ندارند که با آن، شناخته شوند (http://www.ghadeer.org/Book/144/22560)

شرح در ادامه مطب

امام (ع) در این فراز توجه ما را به یکی از ویژگیهای مهم رشد و نمو جانوران جلب نموده است.

رشد و نمو در موجودات زنده تفاوت اساسی با دنیای غیر زنده دارد و تا حدود زیادی به کارآیی و نقش آنها در مجموعه دنیای زیستی بستگی دارد.

اگر قطعه ای نبات یا بلور نمک را در مایع اشباع شده از نوع خودشان قرار دهیم بلورها با جذب مواد از محیط به رشد ادامه می دهند و این رشد تا زمان وجود مواد اولیه به صورت نامحدود ادامه می یابد.

ولی در  موجودات زنده رشد و نمو گونه های مختلف محدود و برنامه ریزی شده است.

در گیاهان و جانوران رشد و نمو توسط هورمون ها کنترل می شود. مکانیسم کنترل رشد در جانوران از پیچیدگی و حساسیت بیشتری برخوردار است . همین امر موجب شده است که هر جانوری شکل و اندازه محدود و مشخصی متناسب با نقش اکولوژیک خود داشته باش

رشد و نمو در جانوران و انسان یک تفاوت اساسی با گیاهان دارد. در گیاهان اندامها هرکدام رشد مستقل دارند . سلولهای انتهایی هرشاخه  مریستم ها را تشکیل می دهند که توانایی تکثیر و تولید سلول های تمایز نیافته ای را دارند که می توانند هر اندامی از جمله ساقه ، برگ و گل و میوه را بوجود آورند. به همین دلیل گیاهان شکل و اندازه ثابتی ندارند. هر درخت میتواند یک یا صدها گل و میوه داشته باشد و در زمانها و فصول مختف نیز تغییر شک قابل توجهی از خود نشان می دهد.حال آنکه در جانوران و انسان رشد اندام ها محدود و مطابق نقشه ژنتیکی ترکیب کلی هر فرد ثابت است. سلولهای هر اندام تا حد معینی تقسیم می شوند و وقتی رشد اندام به حد معینی رسید تقسیم سلولی متوقف می شود. مکانیسم این فرایند توسط آنزیمهای کنترل تقسیم سلولی هدایت میشود. کوچکترین اختلال در کار این آنزیمها توده های سلولی زائد یا اندامهای غیر عادی مثل افراد شش انگشتی را بوجود می آورد یا ممکن است منشاء توده های سرطانی باشد.

علم ارگونومی از علوم جدید در رشته های مهندسی معماری و صنایع است که با هدف  ایجاد تناسب بین طرح و اندازه و شکل ابزار ، ساختمانها و وسایل زندگی با شکل واندازه و نحوه عملکرد جثه و اندامهای انسانها است.

اگر ثبات شکل و محدودیت رشد اندامها در انسان و جانوران نبود و آنان نیز مثل گیاهان دائما در حال رشد و تغییر شکل بودند طراحان و مهندسان هرگز نمی توانستند ابزار ، ساختمانها و وسایل مورد نیاز را طراحی کنند و همانطور که امام اشاره نموده اند شناسایی و تمایز افراد مقدور نمی بودد.